Tüm dünyada devam eden küresel pandemi, Türk ekonomisinin lokomotif sektörü AVM’ler ve perakende sektörünü de etkiledi. Erzurum MNG Alışveriş ve Yaşam Merkezi’nin yönetimini üstlenen MNG Yönetim Hizmetleri A.Ş. Genel Müdürü Dr. Aydoğan Süer, Türk ekonomisinin alınan tedbirler sayesinde salgını, dünyadaki diğer ülkelere göre çok daha az hasarla atlattığını vurguladı. Süer, özellikle Sayın Cumhurbaşkanımızın açıkladığı doğalgaz müjdesi, Türkiye’nin küresel platformda her geçen gün daha da güçleneceğinin en önemli kanıtı dedi.

Ülkemizde Koronavirüs ile mücadelede gelinen noktayı değerlendirebilir misiniz?

Bilindiği gibi Türkiye, sağlık ve sosyal güvenlik sisteminin gücü ve bu alanda çalışanların üstün özverisi ile küresel pandemide ilk günden bu yana önemli bir başarı gösterdi ve bu süreç devam ediyor. Salgın boyunca sağlık çalışanlarına ek olarak perakende sektörü de toplumun ihtiyaçlarını kesintisiz karşılamak konusunda özverili bir çalışma sergiledi. Gıda, hijyenik ürünler, temizlik malzemeleri gibi alanlar başta olmak üzere, eve servis götüren internet siteleri ve kargo çalışanları da dahil olmak üzere gereken tüm kesimler ihtiyaçların karşılanmasında büyük rol oynadılar. Siz AVM’ye gitmeseniz bile, bu geniş perakende ağının ardında, alışveriş merkezlerinin de gücü var. Ülkemizdeki büyük süpermarketler ve pek çok kozmetik, temizlik ürünü markası, normal şartlarda gücünü ve hizmet ağını alışveriş merkezlerine dayanarak oluşturdu. Biz alışveriş merkezlerini kapattığımız zaman bile büyük süper marketler ve eczaneleri açık tuttuk. Bu şekilde toplumun önemli ihtiyaçlarına ulaşabilmesi konusunda destek sunduk. Bana göre tüm Türkiye’nin evden çıkmadığı aylar boyunca temel ihtiyaçlarımızı rahatlıkla karşılayabilmemiz bir anlamda Türkiye’de perakendenin de gücüdür.

Virüsün ülkemizde ekonomideki etkilerinin ne olduğunu bundan sonraki süreç için öngörünüzü alanında uzman bir“AVM ve Perakende alanına röportajları, yazdığı kitaplar ve öngörüleri ile yön veren vizyoner bir isim” olarak değerlendirebilir misiniz?
Geçen 6 aylık süreçte Türkiye genelinde hizmet veren AVM’ler ve perakende durumları hakkında bilgi verir misiniz?

Öncelikle bu küresel bir kriz. Dünyada görüşleri kabul gören pek çok önemli ekonomist, İkinci çeyrek sonu ülkelerin durumuna baktığınızda ABD ve Avrupa ülkeleri ve gelişmekte olan ülkeler liginde, küçülme oranları yüzde 30, yüzde 20, yüzde 15 olduğunu söylüyor. Biz bu anlamda küresel pandemiyi en az hasarla atlatan ülke olmaktan dolayı mutluyuz.
Türkiye özeline gelecek olursak, son iki yıldır daha milli bir politika izliyoruz. Amacımız mecbur kalmadığımız sürece, gidip sıcak para için IMF kapısı çalmamak. Sadece pandemi ile değil aynı zamanda Orta Doğu ve Doğu Akdeniz’de askeri platformda da savunma için kaynak aktaran bir ülkeyiz. Bu şartlar altında değerlendirirseniz, ekonomide ayakta kalmamızın ne kadar büyük bir başarı olduğu daha iyi ortaya çıkar.

2020 yılı sektör ve şirketiniz açısından nasıl geçiyor?

İlk 3 aylık dönemde sonuçlar ümit vaat ediyordu ama bildiğiniz üzere ikinci 3 aya tüm dünyada pandemi damgasını vurdu. Alışveriş merkezleri açısından Mart, Nisan ve Mayıs aylarında tüm zamanların en zorlayıcı dönemini yaşadığımızı söylemek yanlış olmaz. Buna karşın Türk ekonomisi giderek daha esnek ve güçlü hale geliyor. Bunu görmek son derece sevindirici…

MNG AVM olarak pandemi ile mücadelede ne gibi önlemler aldınız? Geçici olarak kapılarınızı kapattıktan sonra 11 Mayıs’ta yeniden müşterilerinize kapılarınızı açtınız. Bu süreci okurlarımız için değerlendirir misiniz?

Bildiğiniz üzere, Sağlık Bakanlığı’nın tüm denetimlerinden tam not başarı ile geçtik. İleri teknoloji havalandırma sistemleri, yüksek yoğunluklu hijyen üniteleri, frekansı çok artırılmış özel temizlik işlemleri, uyarıcı anonslarımız, zemin işaretlemelerimiz ile hizmet veriyoruz. Erzurum’da karantina süresi daha kısa sürdüğü için şanslıyız. Ancak ciromuz içinde büyük yer tutan komşu iller ve İran gibi ülkelerden yabancı konuklarımızın yokluğu, bizi olumsuz etkiledi. Tam pandemiden önce, ciromuzu oldukça yükselttiğimizi, Türkiye genelinde karlılıkta öne çıktığımızı açıklamıştık. Bu bir süreçtir. Pandemi ile mücadelede başarılı bir sona ulaşmamız önemli. Ardından yine aynı başarılar elde edilecektir.

Bildiğimiz kadarıyla Pandemi dönemi boyunca kiracılarınızdan 3 ay kira almamıştınız ve diğer 3 ay içinde ciro üzerinden kiralama modeliyle hareket ettiğinizi duymuştuk, Yeni dönemde kiralamalarda ne gibi farklılıklar uyguluyorsunuz?

Krizlerin en iyi hasarı en az kayıpla atlatabilmek, istihdama sekte uğramasın ve kiracılarımız işyerini kapatmasın diye görülmemiş bir fedakarlık yaptık ve kira almadık. Bunun bizim için kaldırılması ne kadar zor, ne kadar büyük bir yük olduğu ortadadır. Nitekim sektörel derneklerden bu yaklaşımımız sonrası tebrik mesajları aldık.
Bildiğiniz gibi ben, pandemiyi değil ama AVM’ler ile işyerleri arasında yaşanabilecek tüm krizleri öngören biri olarak geçtiğimiz yıl “Kazandığın Kadar Öde” isimli bir kitap çıkartarak “Ciroya Göre Kiralama Formülleri”ni sektör ile paylaştım. Bu ekonomik tablonun içinden çıkabilmekte en büyük çözümün ciroya göre kiralama modeline geçilmesinden geleceğini düşünüyorum. Gerçekten de artık bizim kiracılarımız dışında, sektördeki diğer alışveriş merkezlerinin kiracıları da kazandıkları kadar ödeyecekleri kira formülleri talep etmeye başladılar. Bir iş yerinin kapanması, kapanmaması konusundan daha önemlisi, sorunlara bu tarz işe yarayacak çözümler getirebilmek. O nedenle daima yeni çözümler bulmaya odaklanıyoruz. Böylesi bir ekonomik ortamda kapanacak üretici ve perakendeciler olması şaşırtıcı olmaz. Mühim olan tedarik zinciri ve nakit döngüsünün, geri dönülmeyecek şekilde bozulmaması. Ne mutlu ki, henüz sektör burada hala aylara yayarak oluşan borçları ve zararı kapatabilme ümidini taşıyor.

Erzurum MNG Alışveriş ve Yaşam Merkezi’nin çalışma saatlerinde pandemi sürecinde esneklik yapmıştınız. Bu saatlerde yeni dönemle birlikte değişiklik oldu mu? İşyerleri hangi saatlerde açık?

Alışveriş ve Yaşam Merkezimiz 10.00 – 22.00saatleri arası açık olup esnek çalışma saati karar alan iş ortalarımız ise 12.00 – 20.00 arasında faaliyetlerine devam etmekteler.

Şehrimizin takımı B.B. Erzurumspor Süper Lig’e çıktı. Sizler de Erzurum MNG Alışveriş ve Yaşam Merkezi önünde bulunan alanlardaki direkleri Erzurumspor için süslediniz. Bu tür faaliyetleriniz devam edecek mi?

Şehrimizin her platformda yanında olmaya çalıştık spor olsun Turizm olsun sosyal sorumluluk projeleri olsun her zaman desteklemeye çalıştık bundan sonrasındada aynı özveri ile devam edeceğiz.

Bize kıymetli vaktinizi ayırdığınız için teşekkür ederiz. Son olarak ne söylemek istersiniz?

Biz de sektörümüzü temsilen konuştuğumuz için mutluyuz. Sonuçta AVM ve perakende sektörü, Türkiye’nin daima lokomotifi olmuş bir sektör ve bu anlamda büyüklüğünü ve gücünü düşünerek mutlaka desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz.
Bilindiği üzere bugün Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan tarafından Türk halkına Karadeniz’de doğalgaz bulunduğuna dair bir müjdeli bir haber iletildi. Enerji, ülkemizin kalkınması için temel unsurlardan biri ve tüm sektörleri etkilediği gibi dolaylı olarak üretici ve perakende sektörünü de yakından ilgilendiriyor. Bu müjdeli haber, iş dünyasına moral verdi. Doğalgaz bulunması ülkemizin hem dünyadaki stratejik önemini hem de ekonomimizi güçlendirecektir. Bu nedenle diğer ülkelere göre pandemiyi çok daha az hasarla atlatan Türkiye’nin yakın gelecekte dünyada küresel liderliğe hazırlandığına tüm kalbimle inanıyorum.